سرویس ابری SaaS چیست؟ مزایا و معایب سیستم SaaS کدام است؟

تعریف سیستم SaaS

کلمه SaaS مخفف Software as a Service است. سیستم SaaS یک روش توزیع نرم افزار است که در سال‌های اخیر توانسته کسب و کارهای زیادی را به سمت خود جذب کند. در سناریو که SaaS ارائه می‌کند، کاربران برای استفاده از امکانات یک نرم افزار نیازی به دانلود (یا خرید آن به صورت فیزیکی) و نصب آن بر روی کامپیوتر شخصی خود ندارند. در عوض کاربران می‌توانند با خرید اشتراک زمان دار، در بستر اینترنت از امکانات نرم افزار مورد نظر خود بهره مند شوند. به عبارت دیگر، شما از طریق یک مرورگر وب می‌توانید به نرم افزاری که بر روی یک سرور دیگر قرار گرفته دسترسی پیدا کنید.

سیستم SaaS چگونه کار می‌کند؟

این سرویس به صورت گسترده توسط شرکت‌های ارائه دهنده نرم افزار (ASP) و یا شرکت‌های فعال در زمینه رایانش ابری یا Cloud Computing منتشر شده  و در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. این شرکت‌ها با بهره گیری از سرورهایی که در اختیار دارند، یک فضای ابری تشکیل داده و نرم افزارها را بر بستر آن قرار می‌دهند. سپس کاربران می توانند با متصل شدن به فضای ابری، از امکانات هر نرم افزاری که می‌خواهند، استفاده کنند.

طبق قراردادی که کاربران با شرکت ارائه دهنده خدمات SaaS امضا می‌کنند، شرکت ASP وظیفه حراست از اطلاعات مشتریان را بر عهده دارد. علاوه بر این، کاربر اجازه دارد تا مدل‌های نرم افزاری خود را هم در سیستم محلی و هم در فضای ابری مورد نظرش ذخیره سازی کند. یکی از قابلیت‌هایی که سیستم SaaS در اختیار کسب و کارها قرار می‌دهد، امکان برقراری ارتباط با نرم افزارهای داخل شرکت از طریق API است.

سیستم SaaS توانسته محبوبیت فوق العاده‌ای در میان شرکت‌های فعال در زمینه تکنولوژی سر تا سر جهان به دست بیاورد. همینک بسیاری از نرم افزارهای حسابداری، ارتباط با مشتریان (CRM)، مدیریت منابع انسانی (HR) و …. در بستر شبکه ابری قرار دارند. همچنین بسیاری از غول‌های تکنولوژی مانند مایکروسافت، اوراکل و آی‌بی‌‌ام نیز در این زمینه حضور فعالی دارند.

سیستم SaaS در کنار IaaS و PaaS، یکی از سه ضلع مثلث سرویس‌های پیاده سازی شده در بستر شبکه ابری است.

مزایای سیستم SaaS

سرویس SaaS می‌تواند یک تجربه لذتبخش و در عین حال ارزان از خدمات ابری را در اختیار کاربر قرار دهد. تعدادی از ویژگی‌های مثبت این سیستم را به هم بررسی می‌کنیم.

به روز رسانی اتوماتیک

از آنجایی که نرم افزار بر روی سرورهای شرکت ارائه دهنده خدمات SaaS در حال اجراست، وظیفه به روز رسانی آن هم بر عهده همین شرکت‌ها خواهد بود. از آنجایی که در سناریو بدون SaaS هر کامپیوتر باید به صورت جداگانه فایل‌های به روز رسانی را دریافت کند، با استفاده از سیستم SaaS سرعت به روز رسانی افزایش پیدا می‌کند. این مبحث در زیرشاخه موضوعی به نام توسعه سریع نرم افزار (Agile Software Development) قرار می‌گیرد که ابزارهایی را در اختیار تیم‌های فنی سازمان‌ها قرار می‌دهد که آن‌ها بتوانند تمام نرم افزارهای موجود در بستر ابری را مدیریت کنند.

قیمت کاملا منطقی

به جای صرف هزینه برای خرید نرم افزار و نصب آن بر روی سیستم، کاربران می‌توانند از پیشنهاداتی که شرکت‌های ارائه دهنده سرویس SaaS پیشنهاد می‌کنند استفاده نمایند. مدل پرداختی بسیاری از این شرکت‌ها بر اساس سیستم Pay-as-you-go طراحی شده است. به این معنا که هزینه پرداختی کاربر دقیقا به میزان استفاده وی از امکانات سرویس SaaS خواهد بود. بهره‌گیری از سیستم SaaS به کسب و کارها کمک می‌کند تا بودجه خود را بهینه‌تر مصرف کنند.

قابلیت گسترش

بسته به نیاز و سلیقه مشتریان، شرکت‌های ارائه دهنده سیستم SaaS گزینه‌های فراوانی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند تا نیاز خود را به بهترین شکل ممکن رفع کنند.

قابلیت شخصی سازی

در محیط‌های اداری، هر کدام از افراد بسته به نیازمندی‌ها و علایق خود، نرم افزارها را به روش خود تنظیم می‌کنند. با استفاده از سیستم SaaS هر نفر می‌تواند نرم افزار را به همان شیوه‌ای که راحت است، سازی کرده و از آن استفاده نماید. به عنوان مثال هر کاربر قادر است منو و رنگ بندی نرم افزار را بسته به سلیقه خود تغییر دهد.

نکات منفی استفاده از سیستم SaaS

به جز قابلیت‌های مثبتی که در خصوص SaaS وجود دارد، این سیستم شامل نقطه ضعف‌‌هایی نیز هست که در ادامه به آن‌‌ها اشاره می‌کنیم.

امنیت اطلاعات

علی رغم وجود بندهای سخت گیرانه در قرارداد فی ما بین مشتری و شرکت ارائه دهنده خدمات، همچنان نگرانی‌هایی در خصوص درز اطلاعات محرمانه کاربران به خارج از سرورهای ASP وجود دارد. هر گونه انتشار اطلاعات از کسب و کار شما می‌تواند بر روی محصول‌تان تاثیر منفی گذاشته و باعث از دست دادن بخشی از مشتریان و کاهش سهم بازار شود.

تنوع انتخاب کمتر

با اینکه شرکت‌ها در تلاش هستند تا رضایت گروه‌های مختلفی از مشتریان را به دست بیاورند، اما همچنان نرم افزارهای پرکاربردی هستند که در بستر SaaS قرار نگرفته‌اند. همین موضوع باعث می‌شود خیلی از کسب و کارها ترجیح دهند از نمونه فیزیکی نرم افزار استفاده کنند.

سرعت اتصال اینترنت

تمام امکانات سیستم SaaS بر روی بستر شبکه ابری بنا شده است. پس بهره‌مندی از سرعت بالای اینترنت برای اینکه کارها با بهترین کیفیت و دقت انجام شود، یک امر ضروری است. اما مشکل اینجاست که اگر کاربر بخواهد در شرایطی غیر عادی، مثلا در سفر یا در یک نقطه دور افتاده از سیستم SaaS استفاده کند، با مشکلات فراوانی رو به رو خواهد شد. به همین دلیل، افرادی که زمان زیادی را در سفر به سر می‌برند یا در مناطقی زندگی می‌کنند که اینترنت پر سرعتی ندارد، ترجیح می‌دهند از روش سنتی نصب نرم افزار بر روی کامپیوتر خود استفاده کنند.

سخن آخر

از نظر بسیاری از صاحبان کسب و کارها، مزایایی که سیستم SaaS با خود به همراه می‌آورد، از معایب آن بیشتر است. به همین دلیل است که روزانه به تعداد افرادی که از قابلیت‌های شبکه ابری به خصوص SaaS استفاده می‌کنند، افروده می‌شود. این موضوع همچنین به کمک کسب و کارهای نوپا و استارت آپ‌ها آمده و باعث کاهش چشمگیر هزینه‌ها در آن‌ها شده است. محبوبیت SaaS تا حدی است که بازار استفاده از آن در شبکه ابری توانسته تا پایان سال ۲۰۱۹ چیزی در حدود ۱۱۳ میلیون دلار ارزش تولید کند. به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان پیش‌ بینی می‌کنند که در آینده‌ای نه چندان دور، سرویس SaaS تمام کسب و کارها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.